O chleb i wolność
NSZZ "Solidarność" w Pabianicach 1980-1989


Wystawa została zorganizowana z okazji 25. rocznicy powstania NSZZ "Solidarność" i jest poświęcona działalności związku w naszym mieście w latach 1980-1989. Ekspozycja mieści się w budynku Muzeum Miasta Pabianic, Stary Rynek 2 i składa się z dwóch części.


W pierwszej sali znajdują się dokumenty dotyczące okresu 1980-1981: postulaty pracowników, akta powołania komitetów założycielskich w fabrykach, zdjęcia ze strajków. Ciekawostkę stanowią fotografie z marszu głodowego kobiet. Zachowały się również zdjęcia ze spotkania z przewodniczącym NSZZ "Solidarność" ZŁ, Andrzejem Słowikiem na stadionie klubu "Włókniarz".

W tej części ekspozycji interesujące są także fotografie kolejek przed sklepami w Pabianicach oraz materiały prasowe na temat trudnej sytuacji w mieście.

Osobne miejsce poświęcono działalności opozycyjnej pracowników muzeum, eksponując materiały dotyczące kustosza Jana Keplera, delegata na I Zjazd Krajowy NSZZ "Solidarność" w Gdańsku-Oliwie. Zaprezentowano tutaj również rysunki plastyka Norberta Hansa, ukazujące m.in. dramat stanu wojennego oraz fotografie z wystawy muzealnej "Rok po sierpniu", która została zdjęta przez władze 13 XII 1981 r.

W drugiej sali przedstawiono stan wojenny w mieście i podziemną działalność związku w latach 1982-1989. Zgromadzono tutaj m. in: wyposażenie ZOMO, mundury MO i ORMO. Prezentowany jest także materiał filmowy przedstawiający wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego 13 XII 1981 r. oraz spotkanie z Mieczysławem Rakowskim w sali ZPB przy ul. Traugutta w 1982 r. Możemy obejrzeć zachowany sztandar NSZZ "Solidarność" ZPB "Pamotex" poświęcony i ukrywany przez ks. Ryszarda Olszewskiego.

Szczególnie ciekawe są pamiątki pabianiczan internowanych w grudniu 1981r. (Marka Łęckiego, Marka Chwalewskiego, Bohdana Zajkiewicza, Henryka Garusińskiego, Janusza Stelmacha, Edwarda Kajzera). Wśród eksponatów znalazły się decyzje o internowaniu, listy przesyłane pocztą podziemną do rodziny, fotografie oraz modlitewniki z obozów w Łowiczu, Kwidzyniu i Sieradzu.

W dalszej części można obejrzeć gazetki i ulotki wydawane w stanie wojennym przez wydawnictwo Pro Patria założone przez Henryka Marczaka, skazanego za działalność podziemną. Wyeksponowane zostały okładki pisma "CDN" oraz rysunki satyryczne, projektowane przez jego współpracownika Sławomira Łuczyńskiego. Zachowało się pismo p.t. "Bibuła" Zbigniewa Libery, osadzonego w więzieniu w Hrubieszowie. Na wystawie znalazły się też dokumenty aresztowania i skazania Mariana Głowackiego za sporządzanie antypaństwowych napisów na murach miasta.

Można zapoznać się także z dokumentami z archiwum SB, dotyczącymi podziemnej działalności Eugeniusza Cieciorowskiego i Zenona Kuchlera, którzy zorganizowali nielegalną demonstrację pod Urzędem Miasta Pabianic, za co zostali aresztowani.

W ostatnim fragmencie wystawy umieszczono fotografie ukazujące udział pabianickiej "Solidarności" w pogrzebie ks. J. Popiełuszki, pielgrzymkach na Jasną Górę, w spotkaniu z ks. Henrykiem Jankowskim w Pabianicach oraz Lechem Wałęsą w Łodzi.



Na ekspozycji będą przeprowadzane lekcje muzealne na temat NSZZ "Solidarność' w Pabianicach w latach 1980-1989, przeznaczone dla młodzieży gimnazjów, szkół średnich oraz studentów.


zbiory udostępnili